Czym jest gospodarka obiegu zamkniętego?

Gospodarka o Obiegu Zamkniętym (GOZ), znana również jako gospodarka cyrkularna (Circular Economy), to innowacyjny model biznesowy skoncentrowany na minimalizacji zużycia surowców i redukcji odpadów w każdym etapie produkcji i konsumpcji. 

GOZ dąży do tworzenia zamkniętych pętli procesów, w których materiały są wykorzystywane w sposób maksymalnie efektywny, a odpady z jednego etapu produkcji stają się surowcami dla kolejnych. Taki system przyczynia się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii, wspierając ochronę środowiska i walkę ze zmianami klimatycznymi.

Model GOZ promuje zrównoważony rozwój i eko-projektowanie, które uwzględniają pełen cykl życia produktu, od jego stworzenia, przez użytkowanie, aż po końcowe zarządzanie odpadami. W ramach GOZ istotna jest koncepcja 6R, rozszerzająca tradycyjne zasady 3R:

• redukcja (reduce), 
• ponowne użycie (reuse), 
• recykling (recycle),

o dodatkowe elementy: 

• odmów (refuse), 
• naprawiaj (recover),
• zastanów się (rethink). 

Celem tych zasad jest maksymalne wykorzystanie zasobów, minimalizacja odpadów i wydłużenie cyklu życia produktów.

Wdrażanie zasad GOZ przynosi korzyści nie tylko dla środowiska, ale także dla firm, które mogą obniżyć koszty operacyjne, zmniejszyć zależność od surowców pierwotnych i wzmocnić swoją konkurencyjność. Dodatkowo przedsiębiorstwa te mogą poprawić jakość swoich usług i budować silne relacje z klientami, którzy coraz bardziej cenią odpowiedzialne i zrównoważone praktyki biznesowe.

W praktyce GOZ wymaga od firm nie tylko zmiany podejścia do zarządzania zasobami, ale także wprowadzenia innowacyjnych technologii i współpracy z innymi podmiotami w celu stworzenia synergii między różnymi gałęziami przemysłu. Takie podejście sprzyja tworzeniu bardziej zrównoważonej, niskoemisyjnej i konkurencyjnej gospodarki, która jest w stanie sprostać wyzwaniom współczesnego świata.

GOZ koncentruje się na tym, aby produkty i surowce pozostawały w gospodarce tak długo, jak to możliwe. Przykładem jest system kaucyjny butelek, w którym po użyciu butelki są zwracane, czyszczone i używane ponownie. Taki model pozwala na minimalizację odpadów i ponowne wprowadzenie surowców do obiegu, gdy ich cykl życia dobiega końca.

Podstawowe zasady GOZ to 6R: 

• odmów (refuse), 
• ogranicz (reduce), 
• używaj ponownie (reuse), 
• naprawiaj (recover), 
• oddaj do recyklingu (recycle),  
• zastanów się (rethink). 

Oprócz tego, GOZ opiera się na Schemacie ReSOLVE, który obejmuje: 

• regenerację (regenerate), 
• dzielenie się (share), 
• optymalizację (optimize), 
• ponowne użycie (loop), 
• wirtualizację (virtualize), 
• wymianę (exchange). 

Te zasady pomagają w pełni wykorzystać potencjał materiałów i produktów, zapewniając ich długotrwałe użytkowanie oraz efektywne zarządzanie zasobami.

Dzięki tym praktykom, GOZ przyczynia się do budowy bardziej zrównoważonego systemu, w którym odpady są zredukowane, a zarządzanie zasobami odbywa się w sposób bardziej efektywny i ekologiczny.

Gospodarka cyrkularna, znana również jako gospodarka obiegu zamkniętego, to nowatorskie podejście do zarządzania zasobami, które przekształca tradycyjny liniowy cykl życia materiałów w cykl zamknięty. W modelu GOZ koniec życia jednego produktu staje się początkiem dla nowego, co oznacza pełne wykorzystanie wszystkich materiałów i maksymalizację ich wartości dodanej. W tym systemie odpady są całkowicie eliminowane, a potrzeba pozyskiwania nowych surowców jest minimalizowana, co sprawia, że w GOZ odpady są zamieniane na surowce.

W teorii cykl życia produktów w gospodarce obiegu zamkniętego jest nieskończony, co jest symbolizowane przez okrąg, reprezentujący zamknięty cykl. W praktyce jednak GOZ składa się z licznych pętli i powiązań między różnymi podmiotami, gdzie to, co dla jednego przedsiębiorstwa może być odpadem, dla innego staje się wartościowym surowcem. Kluczowym celem GOZ jest znajdowanie i tworzenie takich powiązań oraz pętli, które maksymalizują wykorzystanie materiałów.

Należy pamiętać, że w rzeczywistości cykle GOZ dla wielu materiałów nie są całkowicie zamknięte – pewne surowce mogą się zużywać i nie da się ich nieprzerwanie recyklingować czy ponownie używać. Zatem zamknięte koło GOZ jest idealnym modelem, który wymaga dalszego doskonalenia, aby osiągnąć jak najwyższą efektywność w gospodarowaniu zasobami.

Hierarchia 3xR jest istotnym elementem gospodarki cyrkularnej, lecz nie wyczerpuje wszystkich jej aspektów. Kluczowym pierwszym krokiem w implementacji GOZ jest eko-projektowanie, które bierze pod uwagę wpływ na środowisko na każdym etapie łańcucha wartości. W rzeczywistości, aż 80% oddziaływania na środowisko jest ustalane już podczas fazy projektowania.

Gospodarka cyrkularna wymaga kompleksowego podejścia do całego cyklu życia produktów i usług – od ich wytworzenia, przez użycie, aż po ich zakończenie – w celu stworzenia efektywnego, zamkniętego cyklu. W tym procesie kluczowa jest współpraca w całym łańcuchu wartości, często obejmująca wiele zewnętrznych podmiotów zaangażowanych na różnych etapach życia produktu czy usługi.

GOZ to koncepcja, która wprowadza przełomowe zmiany w dotychczasowych modelach gospodarczych, dlatego kluczowe jest wprowadzanie innowacji. Mogą to być zarówno nowoczesne rozwiązania, jak i wcześniej stosowane, ale zapomniane metody. Szczególną uwagę należy zwrócić na innowacje w początkowej fazie cyklu życia, zgodnie z zasadami hierarchii 3xR.

Gospodarka o Obiegu Zamkniętym w zakresie zarządzania produkcją wprowadza fundamentalne zmiany w tradycyjnych modelach operacyjnych, redefiniując sposób, w jaki przedsiębiorstwa planują i realizują swoje procesy produkcyjne. GOZ kładzie duży nacisk na maksymalne wykorzystanie zasobów, co oznacza, że każdy etap cyklu życia produktu, od jego projektowania po końcową utylizację, jest starannie zaplanowany w celu minimalizacji odpadów i optymalizacji wartości materiałów. Wprowadzenie zasad takich, jak eko-projektowanie, które promuje długotrwałość i możliwość ponownego użycia produktów, oraz wdrożenie systemów recyklingu, które umożliwiają efektywne przetwarzanie odpadów, staje się kluczowe. Przejście na cykliczny model, w którym odpady z jednego procesu przekształcane są w surowce dla innych, a cykl życia produktów przedłużany jest poprzez: 

• naprawę, 
• modernizację,
• ponowne użycie, 

wspiera nie tylko ochronę środowiska, ale także może przyczynić się do obniżenia kosztów operacyjnych, zwiększenia efektywności produkcji oraz wzmocnienia konkurencyjności przedsiębiorstwa na rynku.

W tym kontekście, Asiston Produkcja stanowi doskonałe wsparcie dla firm wdrażających model GOZ. Oferując zaawansowane funkcje zarządzania produkcją, Asiston Produkcja umożliwia efektywne planowanie, harmonogramowanie i monitorowanie procesów produkcyjnych, co jest kluczowe dla maksymalnego wykorzystania zasobów i minimalizacji odpadów. Wybór Asiston Produkcja to krok ku bardziej zrównoważonej, efektywnej i konkurencyjnej produkcji.